Kijken: zo werkt een inbewaringstelling

Het is per definitie nooit een leuke boodschap die je brengt. Je vertelt iets dat mensen niet willen horen.

Mensen zijn vaak met een reden uit een land weggegaan, met een reden ook naar Nederland gekomen en de boodschap dat zij Nederland moeten verlaten en ook nog eens tot die tijd in een gesloten setting moeten doorbrengen, is geen leuke boodschap.

In deze functie zijn wij aangewezen om die mensen die Nederland moeten verlaten, maar daaraan geen medewerking verlenen, om die hun vrijheid te ontnemen.

Wij onderzoeken of deze mensen mogelijk met lichtere middelen te bewegen zijn tot vertrek en zo niet dan komen deze vreemdelingen bij ons terecht.

Als uitvoerend ambtenaar ben je dus belast met het in bewaring stellen van vreemdelingen. Voordat dit uiterste middel kan worden ingezet zal de collega van DT&V op een
asielzoekerscentrum eerst meerdere gesprekken voeren met de vreemdeling om hem te bewegen tot vrijwillige dan wel zelfstandige terugkeer naar het land van herkomst.

Wanneer dat allemaal niet mogelijk is geweest, wanneer het vertrek niet is gerealiseerd, kunnen wij als bevoegd uitvoerend ambtenaar het uiterste middel, vreemdelingenbewaring inzetten.

In dat geval wordt de persoon om wie het gaat in detentie gesteld. Geplaatst op een detentiecentrum ter fine van zijn uitzetting of haar uitzetting uit Nederland.

Mijn werkdag begint 's ochtends vroeg met het telefonisch contact met de operationeel commandant van de Dienst Vervoer en Ondersteuning. Zij verzorgen samen met de politie 's ochtends de staandehouding van de vreemdeling en dat houdt in dat zij 's ochtends de woning binnentreden van de vreemdeling. Zij brengen mij op de hoogte van het welzijn en de gemoedstoestand van de vreemdeling.

Daarna vervoeren zij betrokkene naar het detentiecentrum, waar ik dan ook ben, waarna ik in gehoor ga met de vreemdeling, al dan niet in bijzijn van een advocaat, waar een vreemdeling altijd recht op heeft en in het bijzijn van een tolk. 

Tijdens dat gehoor wordt de vreemdeling gevraagd waarom deze niet is vertrokken uit Nederland, wat zijn redenen zijn geweest om in Nederland te blijven en of er eventuele persoonlijke bezwaren zijn waarom hij of zij van mening is waarom deze niet in bewaring mag worden gesteld. Aan de hand van het gehoor en hetgeen wat de vreemdeling heeft verklaard, besluiten wij of wij de vreemdeling wel of niet in bewaring gaan stellen.

De grootste misvatting over mijn werk is eigenlijk, de term die vaak voorbij komt: 'dan zet je ze toch gewoon uit?' Dat werkt helaas niet zo. We kunnen niet zomaar iemand in bewaring stellen. We kunnen ook niet zomaar iemand uitzetten.

Een inbewaringstelling is echt een uiterste middel dat alleen wordt ingezet op het moment dat de vreemdeling absoluut niet meewerkt aan zijn vertrek. Om een vreemdeling uit te zetten, hebben we ook de nodige voorzorgsmaatregelen nodig en de medewerking nodig van de landen van herkomst. En iemand moet ook daadwerkelijk kunnen vertrekken.

Onze beslissing wordt rechtstreeks getoetst door de rechtbank en het is dus van belang dat alles wat in het voortraject is gebeurd tot aan de beslissing die wij hebben genomen om de vreemdeling in bewaring te stellen, in orde is. Dat wordt allemaal getoetst door de rechtbank. Dus het moet in orde zijn.

Op het moment dat wij ergens in het hele proces, ergens een fout hebben gemaakt, kan het zo zijn dat de inbewaringstelling onrechtmatig wordt en dat de vreemdeling dus in zijn belangen is geschaad en dat de bewaring moet worden opgeheven. Dus het blijft te allen tijde noodzakelijk om zorgvuldig ons werk te blijven uitvoeren.

Ik ben trots op ons team omdat wij met zijn allen keihard werken om onze doelen te behalen, maar wel op een zorgvuldige en humane wijze. Zonder collega's zoals regievoerders en administratieve krachten kunnen wij niet het werk uitvoeren zoals wij dat uitvoeren. Als wij onze doelen willen behalen, hebben wij daar de hele DT&V voor nodig en daar ben ik trots op.