Gevolgen van de oorlog in Oekraïne voor terugkeer
Sinds 28 februari geldt een besluit- en vertrekmoratorium voor Oekraïense vreemdelingen. Op grond van de Richtlijn Tijdelijke bescherming krijgen vluchtelingen uit Oekraïne in elk geval een jaar bescherming in alle lidstaten van de Europese Unie. Bovendien worden zij bij doorreis niet teruggestuurd naar de EU-lidstaat waar zij al tijdelijke bescherming hebben.
Besluit- en vertrekmoratorium
Het besluit- en vertrekmoratorium houdt in dat asielaanvragen van Oekraïeners worden aangehouden en dat van hen niet verwacht wordt dat zij terugkeren naar Oekraïne. Ook voor Oekraïnese vreemdelingen die op andere gronden dan een asielaanvraag in Nederland verblijven, geldt op dit moment geen vertrekplicht. De aanwijzing van Oekraïne als veilig land van herkomst is opgeschort totdat een nieuwe herbeoordeling heeft plaatsgevonden.
Richtlijn tijdelijke bescherming
Op 4 maart 2022 heeft de Europese Unie de Richtlijn Tijdelijke bescherming geactiveerd. Op grond hiervan krijgen mensen die het conflict in Oekraïne ontvluchten tijdelijke bescherming in de Europese Unie, zo ook in Nederland. Inwoners van Oekraïne die al op basis van regulier verblijf in Nederland verbleven, kunnen hun verblijf verlengen tot 180 dagen. Ook is afgesproken dat inwoners van Oekraïne die de maximale termijnen overschrijden, hier in verband met de huidige situatie geen problemen van zullen ondervinden. Zie voor de meest recente informatie de speciale Oekraïnepagina op de site van de IND.
De richtlijn is in beginsel ook van toepassing op staatlozen of derdelanders met een andere nationaliteit dan de Oekraïense. Het gaat hierbij om mensen die in Oekraïne een asielstatus hadden of daar over een andere geldige verblijfsvergunning beschikten.
Geen Dublinoverdrachten
Daarnaast hebben de lidstaten afgesproken geen gebruik te maken van artikel 11 van de Richtlijn. Dit betekent dat personen uit Oekraïne die in een bepaalde EU-lidstaat tijdelijke bescherming genieten en zonder toestemming naar een andere EU-lidstaat vertrekken, niet zullen worden overgedragen aan de lidstaat die de tijdelijke bescherming heeft verstrekt, tenzij de lidstaten op bilaterale basis anders overeenkomen. Nederland zal daarom in beginsel geen Oekraïners en anderen die de tijdelijke beschermingsstatus genieten overdragen aan andere EU-lidstaten in het kader van de Dublinverordening.
De Dublinverordening wordt nog wel toegepast bij vreemdelingen die geen tijdelijke bescherming genieten. Wel is het zo dat Polen, Roemenië, Slowakije en Tsjechië alle of bijna alle inkomende Dublinoverdrachten willen opschorten. Wanneer de uiterste overdrachtsdatum daardoor verstrijkt, betekent dit dat asielaanvragen van deze vreemdelingen alsnog inhoudelijk door Nederland worden behandeld.
Zie ook:
Besluit- en vertrekmoratorium Oekraïne
Naar de Kamerbrief over de aanpak van opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne